Đấu thầu vàng là một trong những phương thức phổ biến được sử dụng để phân bổ nguồn cung minh bạch và góp phần ổn định giá. Mặc dù được ứng dụng rộng rãi nhưng không phải ai cũng hiểu rõ đấu thầu vàng thực chất là gì? Quy trình này diễn ra ra sao. Vì vậy bài viết sau của DauThau.info sẽ giúp quý doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện hơn về hoạt động đặc thù này.
ìm hiểu về đấu thầu vàng và đấu thầu vàng miếng
Đấu thầu vàng miếng là gì? Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Thông tư 06/2013/TT-NHNN quý doanh hiệp có thể hiểu:
“Thầu vàng miếng là hình thức mua bán vàng miếng qua hình thức đấu thầu giữa Ngân hàng Nhà nước và các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp được cấp Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng.”
Từ đây có thể rút ra kết luận: Đấu thầu vàng là một trong những giải pháp được sử dụng để tăng cung lượng vừa đủ trong dài hạn, thông qua đó làm giảm giá vàng trong nước về sát hơn với giá vàng thế giới. Điều này nhằm bảo vệ người tiêu dùng khỏi những biến động đột ngột trong giá vàng, giúp họ dễ dàng dự đoán và quản lý tài chính cá nhân.
Loại vàng miếng nào được giao dịch mua, bán?
Căn cứ tại Điều 6 Thông tư 06/2013/TT-NHNN quy định như sau:
“Loại vàng miếng được giao dịch mua, bán
Ngân hàng Nhà nước mua, bán vàng miếng hàm lượng 99,99%, loại 01 (một) lượng do Ngân hàng Nhà nước tổ chức sản xuất hoặc đã cho phép sản xuất trong các thời kỳ.”
Như vậy, loại vàng miếng được giao dịch mua, bán là vàng miếng hàm lượng 99,99%, loại 01 (một) lượng do Ngân hàng Nhà nước tổ chức sản xuất hoặc đã cho phép sản xuất trong các thời kỳ.
Quy trình đấu thầu vàng theo quy định mới nhất
Căn cứ tại khoản 2 Điều 12 Thông tư 06/2013/TT-NHNN (sửa đổi bởi điểm a khoản 7 Điều 2 Thông tư 12/2023/TT-NHNN) và được hướng dẫn bởi Quyết định 563/QĐ-NHNN năm 2013 quy định quy trình đấu thầu vàng miếng giữa Ngân hàng Nhà nước với các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp như sau:
Bước 1: Ngân hàng Nhà nước thông báo đấu thầu mua, bán vàng miếng
Chậm nhất trong ngày làm việc liền kề trước ngày Ngân hàng Nhà nước tổ chức đấu thầu, Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước gửi thông báo đấu thầu (theo mẫu tại Phụ lục 1) qua fax cho các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đã thiết lập quan hệ mua, bán vàng miếng với Ngân hàng Nhà nước theo số fax đã đăng ký.
Bước 2: Tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đặt cọc
Chậm nhất đến 17 giờ của ngày liền kề trước ngày Ngân hàng Nhà nước tổ chức đấu thầu vàng miếng, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp phải chuyển tiền đặt cọc vào tài khoản của Ngân hàng Nhà nước theo thông báo đấu thầu.
Bước 3: Kiểm tra và thông báo tư cách dự thầu của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp
Trong thời hạn 01 (một) giờ kể từ thời điểm Ngân hàng Nhà nước bắt đầu tổ chức đấu thầu, Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước kiểm tra tiền đặt cọc của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp trên tài khoản theo thông báo của Ngân hàng Nhà nước và kiểm tra giấy tờ tùy thân của người đại diện giao dịch của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp.
Tiền đặt cọc của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp là hợp lệ để tham gia đấu thầu khi tiền đặt cọc lớn hơn hoặc bằng giá trị đặt cọc tính theo công thức:
Giá trị đặt cọc = Tỷ lệ đặt cọc x Giá tham chiếu x Khối lượng vàng miếng đặt thầu tối thiểu
Tổ chức tín dụng, doanh nghiệp không đủ tư cách tham gia đấu thầu vàng miếng với Ngân hàng Nhà nước trong các trường hợp sau:
Tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đang trong thời gian bị tạm ngừng quan hệ giao dịch hoặc bị hủy quan hệ giao dịch;
Người đại diện của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp không xuất trình giấy tờ tùy thân theo quy định;
Giấy tờ tùy thân không hợp lệ;
Người tham dự không phải là người đại diện giao dịch do tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đã đăng ký;
Tổ chức tín dụng, doanh nghiệp không tuân thủ quy định về đặt cọc theo quy định tại Khoản 2 Điều 5 Quyết định 563/QĐ-NHNN 2013.
Trường hợp tổ chức, doanh nghiệp không đủ tư cách tham gia đấu thầu vàng, Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước thông báo bằng văn bản cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp không đủ tư cách tham gia đấu thầu vàng miếng với Ngân hàng Nhà nước, trong đó nêu rõ lý do.
Bước 4: Ngân hàng Nhà nước thông báo giá mua, bán hoặc giá sàn và/hoặc giá trần
Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước thông báo cho người đại diện giao dịch của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp giá trần, giá sàn (nếu có) đối với đấu thầu theo giá, (theo mẫu tại Phụ lục 2a) hoặc giá mua, giá bán đối với đấu thầu theo khối lượng (theo mẫu tại Phụ lục 2b).
Bước 5: Tổ chức tín dụng, doanh nghiệp nộp phiếu dự thầu mua, bán vàng miếng
Chậm nhất trong thời hạn 30 (ba mươi) phút kể từ thời điểm Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước thông báo giá, người đại diện giao dịch của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp điền đầy đủ các nội dung của phiếu dự thầu (theo mẫu tại Phụ lục 3a đối với đấu thầu theo giá, theo mẫu tại Phụ lục 3b đối với đấu thầu theo khối lượng) và nộp phiếu dự thầu.
Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) đóng thầu tại thời điểm kết thúc thời hạn nộp phiếu dự thầu. Sau thời điểm đóng thầu, Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) không nhận phiếu dự thầu của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp.
Chậm nhất trong thời hạn 10 (mười) phút kể từ thời điểm đóng thầu, Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) tiến hành mở thầu.
Bước 6: Ngân hàng Nhà nước xét thầu
Trong thời hạn 01 (một) giờ kể từ thời điểm mở thầu, Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) thực hiện tổng hợp số liệu đặt thầu, xét thầu và xác định kết quả đấu thầu. Chi tiết quy trình xét thầu xem tại Điều 9 Quyết định 563/QĐ-NHNN 2013.
Bước 7: Ngân hàng Nhà nước thông báo hủy thầu (nếu có)
Trước thời điểm thông báo giá hoặc thông báo kết quả đấu thầu, nếu giá vàng biến động vượt quá mức biến động giá trong phương án mua, bán vàng miếng đã được phê duyệt, Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước hủy thầu và thông báo cho các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp tham gia đấu thầu.
Bước 8: Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) công bố kết quả đấu thầu
Sau khi xác định kết quả đấu thầu, Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) thông báo bằng văn bản:
Kết quả tổng hợp đấu thầu (theo mẫu tại Phụ lục 4).
Kết quả trúng thầu cho từng tổ chức tín dụng, doanh nghiệp có phiếu dự thầu hợp lệ thông qua người đại diện giao dịch (theo mẫu tại Phụ lục 5).
Về phiếu dự thầu không hợp lệ cho từng tổ chức tín dụng, doanh nghiệp có phiếu dự thầu không hợp lệ thông qua người đại diện giao dịch (theo mẫu tại Phụ lục 6).
Bước 9: Xác nhận giao dịch
Trong thời hạn 30 phút (ba mươi phút) kể từ khi Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) thông báo kết quả đấu thầu, người đại diện giao dịch của tổ chức tín dụng, doanh nghiệp trúng thầu phải ký văn bản xác nhận giao dịch mua, bán vàng với Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) (theo mẫu tại Phụ lục 7).
Bước 10: Thanh toán tiền và giao, nhận vàng miếng
Trường hợp Ngân hàng Nhà nước bán vàng miếng:
Tổ chức tín dụng, doanh nghiệp phải thanh toán đầy đủ số tiền mua vàng miếng theo xác nhận giao dịch vào tài khoản thanh toán của Ngân hàng Nhà nước chậm nhất trong ngày làm việc liền kề tiếp theo ngày ký văn bản xác nhận giao dịch.
Vào cuối ngày ký xác nhận giao dịch và cuối ngày làm việc liền kề tiếp theo ngày ký xác nhận giao dịch, Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước lập danh sách các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đã thanh toán đầy đủ tiền mua vàng miếng trong ngày và thông báo bằng văn bản cho Vụ Tài chính - Kế toán, Cục Phát hành và Kho quỹ để thực hiện thủ tục giao vàng miếng cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp theo quy định sau:
Trong ngày làm việc liền kề tiếp theo ngày ký xác nhận giao dịch, Ngân hàng Nhà nước (Cục Phát hành và Kho quỹ) thực hiện giao vàng cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đã thanh toán đầy đủ tiền mua vàng cho Ngân hàng Nhà nước trong ngày ký xác nhận giao dịch;
Trong ngày làm việc thứ hai tiếp theo kể từ ngày ký xác nhận giao dịch, Ngân hàng Nhà nước (Cục Phát hành và Kho quỹ) thực hiện giao vàng cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đã thanh toán đầy đủ tiền mua vàng cho Ngân hàng Nhà nước trong ngày làm việc liền kề tiếp theo ngày ký xác nhận giao dịch.
Trường hợp giao vàng khác với thời hạn theo 2 trường hợp trên, Ngân hàng Nhà nước sẽ thông báo cho các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp trong thông báo mua bán vàng miếng hoặc thông báo đấu thầu.
Trường hợp Ngân hàng Nhà nước mua vàng miếng:
Tổ chức tín dụng, doanh nghiệp phải giao vàng miếng cho Ngân hàng Nhà nước trong thời hạn 01 (một) ngày làm việc kể từ ngày ký văn bản xác nhận giao dịch.
Ngay sau khi kết thúc việc giao, nhận vàng miếng, Cục Phát hành và Kho quỹ thông báo bằng văn bản cho Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước để thực hiện thanh toán tiền cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp.
Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) thanh toán tiền cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp trong thời hạn 01 (một) ngày làm việc kể từ ngày kết thúc việc giao, nhận vàng miếng.
*** Lưu ý: Việc giao, nhận vàng miếng trong hoạt động mua, bán vàng miếng giữa Ngân hàng Nhà nước với tổ chức tín dụng, doanh nghiệp thực hiện tại địa điểm theo thông báo của Ngân hàng Nhà nước và theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.
Bước 11: Xử lý tiền đặt cọc
Ngân hàng Nhà nước không hoàn trả tiền đặt cọc và thông báo bằng văn bản cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp trong trường hợp tổ chức tín dụng, doanh nghiệp được mua, bán vàng miếng với Ngân hàng Nhà nước vi phạm nghĩa vụ theo quy định tại Điều 13, điểm a khoản 1 và điểm a khoản 2 Điều 15 Thông tư 06/2013/TT-NHNN.
Trừ các trường hợp quy định nêu trên, Ngân hàng Nhà nước (Cục Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước) hoàn trả tiền đặt cọc cho tổ chức tín dụng, doanh nghiệp qua tài khoản do tổ chức tín dụng, doanh nghiệp đã đăng ký với Ngân hàng Nhà nước theo thời hạn sau:
Trong ngày giao dịch đối với trường hợp Ngân hàng Nhà nước ngừng mua, bán hoặc hủy đấu thầu và trường hợp tổ chức tín dụng, doanh nghiệp không được mua, bán hoặc không trúng thầu.
Trong ngày làm việc tiếp theo ngày giao dịch đối với tổ chức tín dụng, doanh nghiệp mua vàng miếng của Ngân hàng Nhà nước.
Trong 02 (hai) ngày làm việc tiếp theo kể từ ngày giao dịch đối với tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bán vàng miếng cho Ngân hàng Nhà nước.
Phụ lục 1, 2a, 2b 3a, 3b, 4, 5, 6, 7 ban hành kèm theo Quyết định 563/QĐ-NHNN 2013.
Lưu ý khi đấu thầu vàng
Trong quá trình tham gia đấu thầu vàng, các tổ chức cần nắm rõ những quy định và chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả cũng như tuân thủ pháp luật.
Một số lưu ý quan trọng khi đấu thầu vàng gồm:
Chỉ các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp được NHNN cấp phép kinh doanh vàng miếng mới được tham gia, cá nhân không thể tham gia trực tiếp.
Cần chuẩn bị giấy phép kinh doanh, văn bản đăng ký và nộp tiền đặt cọc theo đúng quy định trước phiên đấu thầu.
NHNN sẽ công bố giá tham chiếu, khối lượng chào bán và bước giá; đơn vị tham gia phải tính toán chiến lược đặt giá phù hợp.
Sau khi trúng thầu, phải thanh toán đầy đủ trong thời hạn quy định và nhận vàng tại địa điểm NHNN chỉ định.
Giá vàng thị trường có thể thay đổi sau khi đấu thầu, vì vậy cần có kế hoạch phân phối và quản lý rủi ro hiệu quả.
Lời kết
Việc nắm rõ khái niệm, quy trình và các lưu ý khi tham gia đấu thầu vàng sẽ giúp các tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng chủ động hơn trong chiến lược kinh doanh cũng như hạn chế rủi ro. Trong bối cảnh thị trường vàng còn nhiều biến động, đấu thầu vàng chính là giải pháp thiết yếu để đảm bảo sự minh bạch, ổn định và an toàn cho nền kinh tế. Mong rằng những thông tin trên của DauThau.info sẽ giúp cho quý doanh nghiệp hiểu rõ hơn về đấu thầu vàng.
